Nội dung bài viết “Học tập suốt đời” đã thể hiện sâu sắc về tầm quan trọng của học tập suốt đời, khẳng định việc học tập suốt đời là cơ sở, nền tảng cho sự phát triển bền vững quốc gia và sự trưởng thành không ngừng của mỗi con người. Đồng thời, chỉ ra thực trạng việc học tập hiện nay của người dân, đặc biệt nhấn mạnh đến đội ngũ cán bộ, đảng viên; từ đó đề ra những định hướng toàn diện xây dựng xã hội học tập nhằm hướng tới tương lai lâu dài của đất nước, cụ thể:
Thứ nhất, bài viết xác định rõ mục đích của học tập suốt đời. Ngay từ tiêu đề bài viết, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định rõ: "Học tập suốt đời để dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh vì lợi ích chung, để trở thành người có ích cho xã hội". Từ đó, có thể thấy, tập suốt đời không phải vì mục đích tư lợi cho bản thân từng cá nhân mà nhằm để xây dựng con người mới, đội ngũ cán bộ đảng viên đáp ứng yêu cầu của tình hình mới. Đây không chỉ là phương châm mà còn là phương thức hành động cấp thiết đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên trong điều kiện hiện nay.
Hai là, học tập suốt đời là thể hiện truyền thống của dân tộc Việt Nam. Thực tế cho thấy từ bao đời nay, truyền thống hiếu học đã thấm sâu vào huyết mạch văn hóa dân tộc Việt Nam. Các bậc tiền nhân như Chu Văn An, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Quý Đôn Nguyễn Du, Hồ Chí Minh… đều là những tấm gương sáng ngời về tinh thần học tập không ngừng nghỉ. Chính truyền thống này đã hun đúc nên tinh thần cầu tiến, ham học hỏi, vượt khó vươn lên của người Việt Nam qua mọi thời kỳ lịch sử. Ngày nay, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, truyền thống ấy cần được phát huy mạnh mẽ hơn nữa nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Để đáp ứng yêu cầu tình hình mới, Tổng Bí thư đã đề ra phương thức học tập của cán bộ, đảng viên: “người cách mạng phải học tập suốt đời, học trong sách vở, học lẫn nhau và học từ nhân dân”. Như vậy, học tập suốt đời không chỉ là sự kế thừa truyền thống mà còn là sự thay đổi về phương pháp học tập. Điều này không chỉ giúp cá nhân tự hoàn thiện mình mà còn tạo nên một xã hội năng động, sáng tạo, sẵn sàng thích ứng với những biến động không ngừng của thời đại.
Ba là, kết quả đạt được trong việc xây dựng xã hội học tập ở nước ta. Trong những năm qua, Việt Nam đã hình thành hệ thống giáo dục quốc dân thống nhất từ mầm non đến đào tạo sau đại học; các phong trào thi đua khuyến học, khuyến tài từng bước đi vào chiều sâu, thực chất; những tấm gương tự học tiêu biểu, từ nông dân, người lao động đến cán bộ, giáo viên đã chứng minh sự sáng tạo và đóng góp không ngừng cho cộng đồng, đưa ra nhiều sáng kiến có giá trị thực tiễn cao… Điều này cho thấy, xây dựng được một xã hội học tập, học tấp suốt là cần thiết, là trách nhiệm và quyền lợi của mọi công dân, cán bộ, đảng viên và mọi tổ chức để đưa đất nước ta đạt những thành từ vĩ đại sau gần 40 năm đổi mới. Tuy nhiên, Tổng Bí thư chỉ ra những hạn chế của việc dạy và học ở nước ta trong thời gian quan, đó là: Việc đào tạo, bồi dưỡng còn chạy theo số lượng mà chưa thực sự chú trọng tới chất lượng; tự học, thực học và học tập suốt đời của đội ngũ cán bộ, đảng viên chưa đạt kết quả như mong muốn; còn tình trạng học theo phong trào, sính bằng cấp....
Bài viết đã làm rõ những nguyên nhân của hạn chế, đó là một bộ phận cán bộ, đảng viên còn hạn chế về chuyên môn, nghiệp vụ, chủ nghĩa cá nhân, bệnh kinh nghiệm, thỏa mãn với kiến thức đã học trong các trường lớp, hoặc chạy theo việc học chỉ để hoàn thiện bằng cấp đủ điều kiện thăng tiến đều đó gây ảnh hưởng đến chất lượng thực thi công vụ, triệt tiêu động lực đổi mới, sáng tạo.
Bốn là, Học tập suốt đời là quy luật của xã hội, của cuộc sống. Tri thức không bao giờ là hữu hạn và sự thay đổi không ngừng của xã hội đòi hỏi con người phải liên tục cập nhật, mở rộng hiểu biết để thích ứng với hoàn cảnh mới. Đặc biệt, trong điều kiện đất nước đang vươn mình để “sánh vai với thế giới; cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế tri thức, kinh tế só, chuyển đổi số, xã hội số… càng khẳng định rõ điều đó. Nếu dừng lại, cá nhân hay đất nước đều sẽ bị tụt hậu so với sự vận động không ngừng của thế giới. Hơn nữa, học tập suốt đời cũng chính là chìa khóa quan trọng để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, giúp mỗi người nâng cao hơn giá trị của bản thân, trở thành người có ích cho xã hội góp phần thúc đẩy sự phát triển của đất nước.
Năm là, xác định học tập suốt đời là nhiệm vụ cách mạng. Học tập suốt đời giúp mỗi cá nhân nhận biết, thích nghi, không tụt hậu trước sự biến đổi từng ngày của thế giới hiện tại, làm giàu trí tuệ, hoàn thiện nhân cách, vượt qua khó khăn, thử thách để ngày càng tiến bộ, để phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; do đó Tổng Bí thư yêu cầu: mỗi công dân ý thức được trách nhiệm của bản thân mình đối với việc học tập; mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn ý thức rõ học tập suốt đời là nhiệm vụ cách mạnh với thái độ nghiêm túc và ý thức tự giác cao. Đồng thời, xác định trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức chính trị - xã hội trong việc xây dựng xã hội học tập: cần nhận thức rõ mục tiêu chính của học tập suốt đời là phát triển con người xã hội chủ nghĩa.
Sáu là, đề ra những giải pháp thiết thực cho học tập suốt đời. Không chỉ dừng lại ở những luận điểm lý luận sâu sắc, bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm còn đưa ra nhiều giải pháp thiết thực để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng xã hội học tập và thúc đẩy học tập suốt đời, đó là: ban hành quy định, quy trình, đổi mới quan điểm đánh giá, sàng lọc, quy hoạch đội ngũ cán bộ, nhằm xây dựng hoàn chỉnh bộ máy công quyền trong sạch, vững mạnh, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân; hoàn thiện hệ thống giáo dục theo định hướng mở, linh hoạt, liên thông, tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi công dân và thực hiện đào tạo theo nhu cầu của thị trường lao động; có chính sách miễn trừ trách nhiệm đối với cán bộ thực hiện thí điểm mà kết quả không đạt hoặc chỉ đạt được một phần mục tiêu đề ra hoặc gặp rủi ro, xảy ra thiệt hại do nguyên nhân khách quan.
Bài viết "Học tập suốt đời" của Tổng Bí thư Tô Lâm không chỉ khẳng định vai trò then chốt của học tập trong sự nghiệp phát triển đất nước mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho mỗi người Việt Nam về tinh thần học tập không ngừng nghỉ. Đối với giảng viên trường chính trị là những người trực tiếp truyền bá Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước đến với các bộ, đảng viên ở cơ sở, nhằm giúp người học có nhận thức đầy đủ về con đường lên chủ nghĩa xã hội, định hướng phát triển của đất nước, về âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù địch, do đó việc học tập suốt đời là cần thiết nhằm nâng cao năng lực giảng dạy, nghiên cứu khoa học. Đặc biệt, trong bối cảnh đổi mới giáo dục và chuyển đổi số hiện nay, trách nhiệm này càng trở nên cấp thiết, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã viết: "Học tập suốt đời là con đường để cán bộ, đảng viên tự làm mới mình, thích ứng với sự phát triển của thời đại số". Do đó, mỗi giảng viên cần phải: không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, cập nhật những quan điểm mới của Đảng, Nhà nước và các thành tựu khoa học hiện đại để làm phong phú nội dung giảng dạy, việc học được thực hiện ở nhiều hình thức khác nhau như học ở trường, học ở bạn bè, đồng nghiệp, học ở học viên, đặc biệt là vấn đề tự học tự nghiên cứu, không được bằng lòng với những kiến thức mình đang có; tích cực đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học và giúp học tiếp thu nội dung bài giảng hiệu quả hơn. Giảng viên cũng cần khuyến khích người học phát triển năng lực tự học, tự nghiên cứu và thói quen cập nhật tri thức liên tục, qua đó hình thành ý thức học tập suốt đời vững chắc.
Tài liệu tham khảo:
1. Hồ Chí Minh, Về vấn đề giáo dục, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, 2011.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, 2021.
3. Tổng Bí thư Tô Lâm. Học tập suốt đời, https://baochinhphu.vn/bai-viet-cua-tong-bi-thu-to-lam-hoc-tap-suot-doi-102250301172143439.htm
ThS. Lê Thị Lệ Huyền - Phó Trưởng Khoa Nhà nước và pháp luật